GENİZ ETİ AMELİYATI (=ADENOİDEKTOMİ)
1. Geniz etinin çıkartılması neden gereklidir?
Geniz eti burnun arkasında, küçük dilin yukarısında bulunmaktadır. Geniz etinin büyümesi özellikle çocuklarda sık görülür, solunum yolunun üst kısmını daraltır veya tıkar, yanında bulunan orta kulağı havalandıran östaki borusunun çalışmasını engeller ve burundan nefes almayı ve normal salgıların akmasını engeller. Bu nedenle, belki sizin de saptadığınız belirtiler ortaya çıkar:
- Burun solunumunun bozulması, ağızdan soluma, horlama,
- Burun, geniz ve sinüslerin tekrarlayan veya müzminleşen iltihapları,
- Ağır işitme ile birlikte orta kulak iltihapları ve orta kulakta sıvı birikmesi
- Boyunda bezelerin büyümesi.
Bu belirtilerin varlığında büyümüş olan geniz eti çıkarılmalıdır. Bunun, vücudun kendi savunma (bağışıklık) sistemi üzerine bir zararı yoktur, geniz etinin görevi, çevresinde bulunan benzer yapıdaki bir çok doku tarafından üstlenilir.
2. Doktorlar geniz etini nasıl muayene eder?
Geniz etinin değerlendirilmesinde kullanılan yöntemler anne ve babadan alınan bilgiler, Kulak-Burun-Boğaz (KBB) muayenesi, gerek duyulduğunda ise endoskopik muayene ve radyolojik incelemedir.
Geniz eti hakkında en önemli bilgi anne ve babadan alınan bilgidir. Ağzın sürekli açık durması, geceleri horlama ve hırıltılı solunum geniz eti büyümesi konusunda kuşku yaratır. Geniz eti normal KBB muayenesi ile görülemez. Genizde bir büyüme olup olmadığının ortaya konmasında iki temel inceleme vardır. Bugün için en önemli muayene kıvrılabilir ince bir endoskop yardımıyla spreyle uyuşturulmuş burun deliğinden geniz bölgesine doğru ilerlenerek yapılan endoskopik muayenedir. Bu yöntemle etin ne kadar büyüdüğü ve solunum yolunu ne kadar tıkadığı anlaşılır. Eğer bir kamera bağlantısı yapılırsa hasta yakınlarına da durum gösterilebilir. İkinci yöntem ise radyolojik inceleme ile geniz eti büyüklüğünün gösterimesidir. Ancak endoskopik muayene daha değerli bir yöntemdir.
3. Hasta ameliyata nasıl hazırlanmalıdır?
Herşeyden önce ameliyat ile ilgili bilgiler çocuğun anne ve babasına verilmelidir. Daha sonra çocuğa sorun uygun bir dille anlatılmalı ve müdaheleye nasıl alınacağı söylenmelidir.
Herhangi bir cerrahiden, özellikle de bu ameliyattan en az iki hafta önce hasta aspirin veya aspirin içeren diğer ilaçlardan sakınmalıdır. Ayrıca başka ilaç kullanıyorsa da doktor bilgilendirilmelidir. Cerrah hasta veya hastanın ailesinden birilerinin anesteziyle ilgili problemleri varsa bilgilendirilmelidir. Hastada kanama bozukluğu varsa cerrah bilgilendirilmelidir.
Genellikle operasyondan önceki gece yarısından sonra ağızdan hiç birşey alınmamalıdır. Bu kısıtlama ciklet, ağız yıkama suları, boğaz pastili, dişmacunu ve su içinde geçerlidir. Eğer bu kısıtlamaya uyulmamışsa, midedeki herhangi birşeyin anestezinin başlangıcında kusulması olasılığı vardır ki bu tehlikedir, ameliyat iptal edilmelidir.Eğer müdahele öğleden sonar yapılacaksa sabah erken bir saatte müdaheleden 5-6 saat kadar once hafif bir kahvaltı yapılması, ancak daha sonra aynı şekilde oruçlu duruma geçmesi söylenmektedir.
Ameliyattan birkaç gün once kan testleri, kanama ve pıhtılaşma testleri yapılır. Hasta hastaneye vardıktan sonar danışmaya baş vurarak odasına yönlendirilir. Daha sonar hemşire ve anestezi uzmanı birlikte hastayı ameliyata hazırlar. Genellikle küçük çocuklara sakinleştirici bir şurup verilerek ameliyathaneye alınma söz konusu olduğundan bu aşama oldukça rahat geçilir. Daha sonra ise operasyon aşamasına geçilir. Operasyon sırasında ve sonraki 5-6 saat içinde damardan serum verilir. Ameliyattan sonra hasta ayılma ünitesine götürülür. Hasta tamamen ayılana ve güvenle tahliye edilene kadar gözlem sürdürülür. Daha sonra odasına alınan hasta iyice kendine geldikten ve anestezik amddelerin etkisi tam geçtikten sonra (genellikle 7-10 saat sonra) taburcu edilir.
4. Ameliyat nasıl yapılır?
Anesteziyi takiben ağız özel bir alet ile açıldıktan sonra yumuşak damağın ve küçük dilin üst kısmında bulunan büyümüş olan geniz eti, ağızdan sokulan bir kazıma aleti ile kazınarak çıkartılır. Takiben kanama kontrolü yapılır.
5. Hangi anestezi yöntemi uygulanır?
Girişim genel anestezi (narkoz) altında yapılır. Narkoz girişimine ait özel riskler ile ilgili olarak, anestezi uzmanı ile görüşebilirsiniz.
6. Girişimin genel tehlikeleri:
Tüm cerrahi girişimlerde görülebilen damar içinde kan pıhtılaşması (tromboz/emboli), yara iltihabı veya kalp-dolaşım sistemi reaksiyonları gibi genel tehlikeler, geniz eti ameliyatında son derece enderdir. Serum takılması, başın ve kolların ameliyat süresince pozisyonu ve elektrikli bir alet yardımı ile kanın durdurulması gibi her ameliyatta gerekli olan basit işlemlere bağlı nadiren sorunlar gelişebilir. Bunların yanında dezenfektan maddelere (iltihaplanmayı engellemek için kullanılan maddeler) ve kanamayı durdurmak için kullanılan elektrik akımına bağlı nedbe oluşumu veya ameliyat yerinde iltihap gelişmesi de mümkün olabilir.
7. Ameliyatla birlikte görülebilen belirti ve sorunlar nelerdir?
a. Ameliyattan kısa süre sonra ortaya çıkan belirtiler:
Narkozdan uyanma sırasında, hem huzursuzluk hem de uyku hali olması mümkündür. Genel olarak kısa süreli hafif bir yutkunma güçlüğü olur. Çok büyük olan geniz etleri çıkarıldıktan sonra, geçici olarak burundan konuşma olabilir. Yumuşak damak tekrar geniz arka duvarına dayanmaya alıştığı zaman burundan konuşma ortadan kalkar.
b. Ameliyatın muhtemel riskleri ve sonuçları:
- Dişlerin zarar görmesi, hatta kaybı; özellikle önceden hasar görmüş dişlerde, ağzı açan aletin basısı sonucu ortaya çıkar.
- Geç kanamalar; özellikle kanın solunum yoluna kaçmasını önlemek için, çok ender de olsa yeni bir ameliyat gerekli olabilir.
c. Çok ender riskler:
- Enfeksiyonlar; boyun lenf bezlerinin iltihabı, abseleri,
- Burundan konuşmanın kalıcı olması (özellikle gizli damak yarığı varsa),
- Şiddetli kanamalar; anormal seyreden bir damar varlığında veya bilinmeyen pıhtılaşma bozukluğunda görülebilir, gerektiğinde kanı durdurmak için boynun dış kısmından ameliyat yapılabilir,
- Östaki borusu çevresinde nedbeleşme ve bunun sonucunda orta kulakta sıvı birikimi,
- Kan nakli, geç kanamalarda yalnız çok ender durumlarda gerekli olur.
8. Bu ameliyatın sonuçları nasıl değerlendirilir?
Yapılan ameliyatın kesin sonucu, bazı hastalarda hiçbir şekilde tam olarak önceden tahmin edilemez. Buna rağmen deneyimlerimize göre, burun solumasının genellikle çok çabuk düzeldiğini saptamaktayız. Özellikle eğer geniz etinin büyümesine ek başka sorunlar da varsa, buna bağlı olan hastalıkların (orta kulağın, sinüslerin, alt hava yollarının iltihabı gibi)
iyileşmesi biraz uzun sürebilir. Hastaların az bir kısmında geniz eti tekrar büyüyebilir. Gerekli olduğunda belli bir süre sonra girişimin tekrarlanması gerekli olabilir.
9. Ameliyattan sonra nelere dikkat etmelidir?
- Ameliyattan sonra ortaya çıkması mümkün olan kanamalar, kendini ağız veya burundan kanama veya öksürükle kan gelmesi şeklinde belli eder. Bu tür kanamalar günler sonra bile ortaya çıkabilir. Lütfen hemen doktorunuz veya hastaneyi arayın ve acil olarak durum hakkında bilgi veriniz. Şiddetli ağrı veya ateş olduğunda da lütfen haber veriniz.
- Ameliyattan sonra 3-5 gün süre ile;
- Bedensel yorgunluklardan her durumda sakınılmalı,
- Çok sıcak banyo yapılmamalı, (ılık duş alınabilir),
- Çocuğunuz yuvaya veya okula gitmemelidir. Gerekli ise doktorunuz size rapor verecektir.
- Ameliyatı takip eden günden sonra, yemek ve içmek konusunda hiçbir kısıtlama yoktur.
- Gerekli ise yapılacak olan koruma aşısı, girişimden altı hafta sonra yapılabilir.
- Narkoz veya kullanılan sakinleştirici, ağrı kesici veya lokal anestezi (yerel uyuşturma) ilaçlarına bağlı olarak reflekslerinizin geçici bir süre etkileneceğini lütfen unutmayın. Bu nedenle çocuğunuzun başka biri tarafından eve götürülmesini sağlayın. Girişimden sonra ilk 24-48 saat içinde evde istirahat edilmelidir.
